Boerner Ignacy (1875–1933), minister Rzpltej. Urodził się 11 VIII w Zduńskiej Woli jako syn pastora wyznania ewangelicko-augsburskiego. Posłany do rządowej szkoły realnej w Kaliszu, brał tam czynny udział w życiu tajnych kółek samokształcenia, zakładając między innemi tajną bibljoteczkę, której był skarbnikiem aż do ukończenia szkoły w r. 1895. Na wyższe studja techniczne udał się do Darmstadtu, gdzie stał się wkrótce jednym z wybitniejszych działaczy wśród miejscowej polskiej kolonji studenckiej. W r. 1898 został przyjęty do darmsztadzkiej sekcji Związku Zagranicznego Socjalistów Polskich, będącej jedną z ruchliwszych ekspozytur zagranicznych Polskiej Partji Socjalistycznej. Po ukończeniu Politechniki Darmsztadzkiej z tytułem dyplomowanego inżyniera w r. 1902 powrócił do kraju, gdzie pracował zawodowo w Warszawie, jednocześnie biorąc czynny udział w życiu partyjnem P.P.S. Od czerwca do listopada 1903 r. był członkiem jej tajnego Warszawskiego Komitetu Robotniczego, poczem, skompromitowany politycznie, wyjechał na prowincję, obejmując posadę inżynierską w zakładach hutniczych w Ostrowcu. Tam dzięki wybitnym zdolnościom organizatorskim i agitatorskim stał się faktycznym kierownikiem ruchu robotniczego na terenie uprzemysłowionych powiatów: opatowskiego i sandomierskiego, gdzie w r. 1905 ruch rewolucyjny doszedł do wyjątkowego natężenia, manifestując się szeregiem demonstracyj, strejków politycznych i akcyj bojowych. Po ogłoszeniu manifestu carskiego z 17/30 października 1905 r. jako przewodniczący ostrowieckiego komitetu robotniczego P.P.S. wystąpił jawnie i stanął naczele ruchu, zmierzającego do likwidacji miejscowych władz rosyjskich. W ciągu ostatniego kwartału 1905 r. komitet ostrowiecki sprawował faktyczną władzę, wprowadzając we wszystkich gminach powiatów: opatowskiego i sandomierskiego urzędowanie w języku polskim oraz wykłady polskie w szkołach. Był to okres tzw. »republiki ostrowieckiej«, na czele której stał B. Władze rosyjskie albo się wycofały zupełnie, albo też zachowywały się całkiem biernie. Dopiero w styczniu 1906 z Warszawy wysłano do Ostrowca pułk kozaków z rozkazem aresztowania B-ra. Wówczas na posiedzeniu Komitetu Robotniczego postanowiono, że wraz z kilkunastu najbardziej zdekonspirowanymi towarzyszami opuści on Ostrowiec i schroni się do Galicji, co się też stało. B. osiadł początkowo w Galicji, potem przeniósł się ze względów zarobkowych do Frankfurtu nad Menem, skąd jednak władze niemieckie wydaliły go na żądanie rządu rosyjskiego, zakazując mu pobytu w obrębie Niemiec. Powrócił więc do Galicji i tu, będąc członkiem P.P.S., wciągnął się do pracy wojskowej w Związku Walki Czynnej, przechodząc stopniowo szkołę szeregowca, podoficera i oficera. 30 VIII 1914 z pierwszą kompanją kadrową wyruszył na front. Z polecenia J. Piłsudskiego spełniał rozmaite zadania organizacyjne do maja 1915 r. W lipcu 1915, przedarłszy się z wielkiemi trudnościami przez Rumunję poza front rosyjski, stanął w Warszawie i doczekał się tam wejścia Niemców. Odkomenderowany do prac politycznych, skierowanych przeciwko państwom centralnym, został wydalony z legjonów przez komendę austrjacką. Wówczas zgłosił się na front i jako dowódca saperów pierwszej brygady walczył aż do zwolnienia Piłsudskiego z legjonów. Przeniesiony do kompanji szturmowej piątego pułku piechoty, za odmowę przysięgi został zamknięty w obozie jeńców w Benjaminowie. Zwolniony stamtąd, objął funkcję szefa oddziału wywiadowczego w Komendzie naczelnej Polskiej Organizacji Wojskowej w Warszawie. Po powrocie Piłsudskiego z Magdeburga objął funkcję jego męża zaufania przy niemieckiej Radzie żołnierskiej, przyczyniając się na tem stanowisku do spokojnego rozbrojenia Niemców i ewakuowania ich z Warszawy. Niezwłocznie potem wstąpił do wojska polskiego. W toku wojny polsko-bolszewickiej spełniał rozliczne funkcje w wyższych sztabach na froncie. Po wojnie pracował jako przewodniczący jednej z podkomisyj w delegacji Mieszanej Komisji Granicznej na wschodzie, później, w l. 1923–1924, jako attaché wojskowy przy poselstwie polskiem w Moskwie. Powróciwszy stamtąd, wstąpił do Wyższej Szkoły Wojskowej, którą skończył w r. 1925 z dyplomem oficera sztabu generalnego. Potem pracował w Inspektoracie Armji. Z końcem roku 1925 został mianowany dowódcą 5. p. saperów w Krakowie, lecz tu nie pozostał długo, gdyż przeniesiono go niebawem na stanowisko szefa wydziału wojskowego w Ministerstwie Przemysłu i Handlu – w randze pułkownika. Odtąd przez kilka lat oddawał swe zdolności na usługi przemysłu wojennego, aż wreszcie w kwietniu 1929 został mianowany ministrem Poczt i Telegrafów i funkcję tę spełniał do końca życia. Zmarł 12 IV 1933. Obok wielkiej energji i wybitnych zdolności organizacyjnych B. posiadał niepospolite zalety osobiste, które zdobywały dla niego szczery szacunek i uznanie każdego, kto z nim kiedykolwiek współpracował. Po zmarłym pozostała w rękopisie obszerna praca historyczna, poświęcona wypadkom 1905 r. na terenie powiatów: opatowskiego i sandomierskiego.

Stachiewicz J., Audycja żałobna na pogrzeb ministra Ignacego Boernera, nadana w Warszawie 15 IV l933, transmitowana przez wszystkie polskie rozgłośnie radjowe, W. 1933; Korespondencja sekcji darmsztadzkiej w Archiwum P. P. S.

Leon Wasilewski